Schematherapie als effectieve online behandeling

Schematherapie is een vernieuwende psychotherapeutische methode die sinds de jaren negentig steeds populairder wordt, vooral als een bewezen effectieve behandeling voor hardnekkige levenspatronen en persoonlijkheidsproblemen. Steeds meer blijkt schematherapie ook effectief te zijn bij verschillende angst- en stemmingsklachten waarbij men ongezonde coping mechanismen heeft ontwikkeld die niet makkelijk te veranderen zijn. Schematherapie wordt tegenwoordig steeds vaker online aangeboden, wat nieuwe kansen en vragen met zich meebrengt.

Is online schematherapie net zo effectief als face-to-face therapie? Hoe werkt het precies en welke voordelen biedt het? In deze uitgebreide blog worden deze en vele andere belangrijke vragen over online schematherapie beantwoord, ondersteund door recente onderzoeksresultaten, praktijkervaringen en feiten en cijfers. Daarnaast licht ik toe waarom ik als senior schematherapeut online ben gaan werken. Zo krijg je een compleet en eerlijk beeld van de mogelijkheden, technieken, doelgroep en effectiviteit van online schematherapie.

Wat is Schematherapie?

Schematherapie, ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog Jeffrey Young, is een behandelmethode die zich richt op het herkennen en veranderen van 'schema's': diepgewortelde denk-, voel- en gedragspatronen. Deze patronen ontstaan vaak in de kindertijd door (vaak kleine) beschadigingen in emotionele basisbehoeften en beïnvloeden later het dagelijks functioneren. Schematherapie combineert technieken uit de cognitieve gedragstherapie (CGT), hechtingstheorie, gestalttherapie, psychoanalyse en ervaringsgerichte therapieën. Het wordt met succes toegepast bij diverse problemen, zoals persoonlijkheidsstoornissen, terugkerende depressies, angststoornissen, (complex) trauma en hardnekkige zelfbeeldproblemen. Kenmerkend is de nadruk op de therapeutische relatie en het stapsgewijs werken met schema’s en modi (de verschillende aspecten van jezelf, zoals het 'boze kind', 'kritische ouder', enzovoort).

Nederlands onderzoek toont aan dat schematherapie, zelfs in complexe gevallen, tot significante en blijvende verbeteringen leidt. Het proces is vaak intensief en confronterend, maar juist door de combinatie van inzicht, oefenen en versterkt contact met de therapeut komen diepgewortelde patronen eindelijk in beweging.

Wat zijn de voordelen van Schematherapie als online behandeling?

• Toegankelijkheid: Online schematherapie biedt de mogelijkheid om vanuit thuis of iedere andere gewenste locatie aan je herstel te werken. Dit is ideaal bij fysieke beperkingen, tijdgebrek of als je in een regio woont met weinig gespecialiseerde therapeuten.

• Korte wachttijden: Dankzij de online vorm is vaak sneller een plek beschikbaar waardoor je sneller aan de beurt bent en sneller aan je herstel kan werken.

• Flexibiliteit: Therapiesessies zijn flexibeler in te plannen, zijn makkelijker te combineren met werk, gezin en andere verplichtingen. Doordat je niet afhankelijk bent van je locatie zou je zelfs je therapie kunnen voortzetten tijdens vakanties of een verblijf in het buitenland.

• Laagdrempelig: De eigen, vertrouwde omgeving voelt vaak veiliger aan en zorgt voor minder schaamte en stress waardoor het makkelijker kan zijn om open te zijn over kwetsbare thema’s.

• Zelfmanagement en digitale ondersteuning: Online platforms bieden een breed scala aan ondersteunende tools: digitale dagboeken, psycho-educatie, zelfhulpopdrachten, video’s en de mogelijkheid tot contact buiten de sessies om.

• Veiligheid en privacy: Therapie vindt plaats via beveiligde, AVG-proof platforms.

• Efficiency: Gemiddeld zijn minder reismomenten nodig en zijn sessies makkelijker in te plannen in agenda’s van zowel mijzelf als therapeut als de cliënt waardoor je er effectief minder tijd aan kwijt bent.

Hoe vergelijkt online Schematherapie zich met face-to-face behandeling en zijn de resultaten vergelijkbaar?

De basisprincipes van schematherapie blijven online hetzelfde als bij traditionele face-to-face behandelingen: het herkennen van schema's en modi, het vergroten van bewustzijn over ongezonde patronen, en het oefenen van nieuwe vaardigheden die je verder helpen. Het belangrijkste verschil is het medium: online therapie wordt uitgevoerd via beveiligd videobellen en chat. Digitale behandelplatforms waaronder Therapieland bieden modules met psycho-educatie, oefeningen en digitale schema-dagboeken.

Onderzoek toont aan dat cliënten in online behandelingen dezelfde thema’s en huiswerkopdrachten bespreken als in fysieke therapie en dat is tevens mijn ervaring. Ik heb voor ik online ben gaan werken, zo'n 15 jaar face-to-face gewerkt en nu zo'n 7 jaar volledig online. Het 'therapeutisch contact' is online even intensief, op voorwaarde dat beide partijen zich veilig voelen en de cliënt vertrouwd is met digitale communicatie. Sessies via beeldbellen zijn minder ‘formeel’ waardoor ook emotioneel zwaardere technieken zoals imaginatie en rescripting veilig kunnen worden toegepast.

Ik merk als therapeut dat veel cliënten door het digitale karakter sneller hun verhaal durven delen en het eigen proces meer in eigen hand nemen. Dit ondersteunt het doel van schematherapie: meer regie krijgen over je gevoel, denken en gedrag. Sommige cliënten ervaren zelfs extra voordelen dankzij de flexibiliteit en het gevoel van autonomie bij online werken.

Uit meerdere wetenschappelijke onderzoeken blijkt volledig online schematherapieën qua effectiviteit niet onderdoen voor traditionele face-to-face trajecten, mits uitgevoerd door geschoolde therapeuten met gebruik van effectieve, evidence-based behandelmodules.

Is Schematherapie online effectief voor mijn problemen?

Internationale studies, waaronder verschillende meta-analyses en RCT's (randomized controlled trials), tonen aan dat schematherapie online voor veel psychische stoornissen net zo effectief kan zijn als face-to-face therapie. In mijn eigen praktijk krijg ik van cliënten terug die zich hadden aangemeld met angst, depressie, trauma en milde persoonlijkheidsproblematiek, dat ze erg tevreden zijn en een duidelijke vermindering van klachten zien.

Welke technieken worden gebruikt bij online Schematherapie?

• Psycho-educatie: Heldere uitleg over schema’s, modi en basisbehoeften via tekst, video's en animaties.

• Cognitieve technieken: Het uitdagen van niet-ondersteunende gedachten en kernopvattingen door middel van vragenlijsten, reflectieopdrachten en digitaal ingevulde schema-dagboeken.

• Gedragsmatige interventies: Het oefenen van nieuwe ondersteunende gedragingen om patronen te doorbreken, bijvoorbeeld via exposure-oefeningen of het aangaan van uitdagende situaties, vaak als huiswerk.

• Ervaringsgerichte technieken: Emoties en beleving staan centraal, zoals bij imaginatie met rescripting (een situatie opnieuw voorstellen en beleven met een andere afloop) of de meerstoelentechniek (dialoog met verschillende 'delen' van jezelf). Deze technieken worden vooral in sessies geoefend en toegepast.

• Monitoring en Zelfregistratie: Met behulp van digitale dagboeken, zelfregistratieformulieren en terugvalpreventietools houden cliënten hun voortgang bij en leren ze patronen sneller herkennen.

Doordat veel van deze technieken worden uitgevoerd via beveiligde e-health-platforms, blijven de kwaliteit, privacy en veiligheid gewaarborgd, en kunnen ze goed worden aangepast aan het tempo en de behoeften van de cliënt.

Voor wie is online Schematherapie geschikt?

Online schematherapie wordt voornamelijk aangeboden aan volwassenen (18+) en soms aan jongvolwassenen, wanneer de problemen verband houden met starre, ongezonde denk- en gedragspatronen. Geschikte indicaties zijn:

• Persoonlijkheidsproblematiek (zoals borderline, ontwijkende, afhankelijke of narcistische kenmerken)

• Langdurige, steeds terugkerende depressies

• Angststoornissen en paniekklachten

• (Complex) trauma en traumatische ervaringen

• Eetstoornissen en verslavingen (mits stabiel en niet acuut levensbedreigend)

• Relatieproblemen die voortkomen uit steeds herhalende gedragspatronen

  
  

Contra-indicaties: Online schematherapie is minder geschikt bij acuut levensgevaar, ernstige persoonlijkheidsproblematiek, psychose, ernstige verslaving (zonder stabiele abstinentie), of als digitaal contact onveilig of niet passend aanvoelt.

Let op: Online intakegesprekken en screening bepalen altijd of online schematherapie de beste optie is.

Veel gestelde Vragen over online Schematherapie

• Wat zijn de grootste voordelen van online schematherapie online? Het biedt flexibiliteit, toegankelijkheid, lagere drempels en korte wachttijden. Veel cliënten voelen zich sneller op hun gemak en hebben meer controle over hun traject.

• Hoe werkt online schematherapie? De behandeling begint met een digitale intake, gevolgd door behandelsessies met de therapeut en digitale huiswerkopdrachten. Er wordt gebruikgemaakt van bewezen technieken zoals dagboeken, cognitieve opdrachten en ervaringsgerichte oefeningen.

• Is schematherapie online veilig en effectief? Ja, onderzoek toont aan dat de effectiviteit gelijk is aan die van face-to-face therapie. Veiligheid wordt gewaarborgd door AVG-proof platforms, duidelijke afsprakenen constante v oortgangsmonitoring.

• Welke klachten zijn het meest geschikt voor online schematherapie? Vooral hardnekkige, terugkerende patronen in depressie, angst, trauma en persoonlijkheidsproblematiek reageren goed, mits de veiligheid en betrokkenheid gewaarborgd zijn.

• Zijn de resultaten net zo goed als bij traditionele therapie? In de meeste onderzoeken worden vergelijkbare uitkomsten gevonden, zowel op vermindering van klachten als op duurzaam herstel van patronen. De klik met de therapeut en eigen motivatie zijn echter bepalend voor het succes.

Feiten & cijfers

• Meer dan 70 procent van de cliënten met schema-gerelateerde klachten heeft baat bij schematherapie, volgens de Nederlandse Vereniging voor Schematherapie.

• Gemiddeld zijn er 20 online sessies nodig voor merkbare verbetering, afhankelijk van de ernst van de klachten.

• Internationaal onderzoek onder meer dan 500 cliënten toont aan dat volledige online schematherapie even effectief is als klassiek, mits er maatwerk geboden wordt. (bron: Tijdschrift Gedragstherapie)

• Uit cliëntenonderzoek van Therapieland blijkt een cliënttevredenheid van gemiddeld een 8 of hoger bij digitale schematherapie.

Vergelijking met andere online Therapieën

Schematherapie onderscheidt zich van traditionele cognitieve gedragstherapie (CGT) door een diepere nadruk te leggen op emotionele basisbehoeften, persoonlijke schema's en hardnekkige patronen. Terwijl CGT vaak gericht is op klachten en symptoomvermindering, biedt schematherapie een meer omvattende aanpak die zich richt op de langdurige verandering van onderliggende patronen. Met name voor cliënten bij wie eerdere behandelingen geen blijvende resultaten opleverden, vormt schematherapie (ook online) vaak het ontbrekende puzzelstukje. In vergelijking met andere vormen van online therapie, zoals EMDR of acceptance and commitment therapy (ACT), is schematherapie intensiever, persoonlijker en meestal langduriger, met een nadruk op de relatie met de therapeut als helende factor. Ook uniek is de aandacht voor zelfmanagement en het werken met verschillende delen van de persoonlijkheid (modi).

Tips voor succesvolle Schematherapie online

• Zorg voor een rustige ruimte met voldoende privacy waar je ongestoord deelneemt aan je sessies.

• Wees eerlijk naar jezelf en je therapeut over wat je lastig vindt – juist bij online is open communiceren essentieel.

• Maak consequent gebruik van de digitale dagboeken, reflectietools en huiswerkopdrachten – deze vergroten het leereffect en houden je betrokken bij het proces.

• Plan vaste tijdstippen voor therapie in, om therapieprioriteit te geven en het ritme te behouden.

• Bespreek samen met je therapeut regelmatig het verloop van je therapie.

  
  

Conclusie en waarom ik als senior schematherapeut online ben gaan werken

Zoals hierboven omschreven is schematherapie online een volwaardige, bewezen effectieve behandelmethode voor mensen die worstelen met diepgewortelde, hardnekkige patronen in denken, voelen en handelen en is het voor het meeste psychische klachten niet minder effectief dan een klassieke face-to-face schematherapie behandeling.

Na 15 jaar face -to-face te hebben gewerkt, ben ik zo'n 7 jaar gelden als BIG geregistreerd psychotherapeut en senior schematherapeut mijn online psychotherapiepraktijk Nostra Forza Counselling and Psychotherapie gestart. Dankzij de flexibiliteit die het online werken met zich meebrengt, de efficiency waardoor ik met kortere wachttijden kan werken, de digitale tools en de mogelijkheid voor de cliënt om in zijn/haar eigen tempo te werken, heb ik al vele succesvolle online schema therapieën kunnen aanbieden. Wie last heeft van patronen die het leven blijven bepalen, vindt in schematherapie online een bewezen veilige en succesvolle route naar herstel, groei en meer levensplezier.

Als online schematherapeut help ik je om de oorsprong van je gedragspatronen (schema’s) te begrijpen en daarna te veranderen. Samen kijken we naar wat je als kind meemaakte en hoe je in de vervulling van jouw basisbehoeften gefrustreerd of gekwetst bent. Hoe werken jouw jeugdervaringen door in je huidige dagelijkse leven? Je leert voelen wat je behoefte is en om op een gezondere manier hiervoor op te komen.  Je gedrag verandert, net als je gedachten en gevoelens. Stap voor stap voel je je beter en kom je meer in je kracht te staan.

Nieuwsgierig naar wat online schematherapie voor jou kan betekenen? Meer informatie over online therapie en ervaringen van cliënten die je voor gingen, kan je vinden op de website van Nostra Forza Counselling and Psychotherapie.

Dit kun je verwachten

Als online schematherapeut help ik je om de oorsprong van je gedragspatronen (schema’s) te begrijpen en daarna te veranderen.

Samen kijken we naar wat je als kind meemaakte en hoe je in de vervulling van jouw basisbehoeften gefrustreerd of gekwetst bent. Hoe werken jouw jeugdervaringen door in je huidige dagelijkse leven?

Je leert voelen wat je behoefte is en om op een gezondere manier hiervoor op te komen.  Je gedrag verandert, net als je gedachten en gevoelens. Stap voor stap voel je je beter en kom je meer in je kracht te staan.

Dit kun je verwachten

Als online schematherapeut help ik je om de oorsprong van je gedragspatronen (schema’s) te begrijpen en daarna te veranderen.

Samen kijken we naar wat je als kind meemaakte en hoe je in de vervulling van jouw basisbehoeften gefrustreerd of gekwetst bent. Hoe werken jouw jeugdervaringen door in je huidige dagelijkse leven?

Je leert voelen wat je behoefte is en om op een gezondere manier hiervoor op te komen.  Je gedrag verandert, net als je gedachten en gevoelens. Stap voor stap voel je je beter en kom je meer in je kracht te staan.

Dit kun je verwachten

Als online schematherapeut help ik je om de oorsprong van je gedragspatronen (schema’s) te begrijpen en daarna te veranderen.

Samen kijken we naar wat je als kind meemaakte en hoe je in de vervulling van jouw basisbehoeften gefrustreerd of gekwetst bent. Hoe werken jouw jeugdervaringen door in je huidige dagelijkseelen wat je behoefte is en om op een gezondere manier hiervoor op te komen.  Je gedrag verandert, net als je gedachten en gevoelens. Stap voor stap voel je je beter en kom je meer in je kracht te staan.